Na początku lat dwudziestych w Armii Czerwonej ewidencję zabitych prowadzono tylko od przypadku do przypadku, żadnej natomiast - zmarłych z ran. Dwadzieścia lat później, w wojnie z Finlandią istniał wręcz zakaz podawania prawdziwych strat i nawet wysocy dowódcy nie znali dokładnej liczby ubywających żołnierzy, posługiwali się bowiem fałszywymi meldunkami podległych im jednostek. Obliczenia więc strat wojskowych, dokonane po latach od zaistniałych wydarzeń, w niektórych wypadkach są tylko orientacyjne ze względu na brak dokumentacji źródłowej. Lecz nawet pomniejszona (jak można przypuszczać) liczba sumaryczna, około 200 tys. zabitych, zmarłych z ran oraz do tej pory zaginionych bez wieści (w większości zapewne również zabitych, lecz nie odnotowanych), a łącznie z Czeczenią ponad 200 tys., pozwala ocenić, ile ofiar kosztowała polityka "miłującego pokój" mocarstwa.

W tłumieniu oporu wobec władzy sowieckiej w latach 1921-22 (po zakończeniu wojny domowej) uczestniczyły głównie oddziały specjalne wojsk wewnętrznych. Armię angażowano tam, gdzie nie dawały sobie rady.

W Azji Środkowej pokonywanie opornych trwało do 1933 r. Walczono głównie z Baszmakami, na terytoriach Tadżykistanu, Uzbekistanu, Turkmenii i w południowej Kirgizji. Przeciw nim skierowano wojska regularne -18 tys. żołnierzy Środkowoazjatyckiego Okręgu Wojskowego.

Pierwszy konflikt z Chinami miał miejsce jesienią 1929 r., gdy władze w Moskwie postanowiły włączyć do Rosji linię kolejową łączącą Chabarowsk z Władywostokiem, przebiegającą częściowo przez terytorium Chin północnowschodnich. Utworzona w tym celu sowiecka Armia Dalekowschodnia starła się z oddziałami Armii Mukdeńskiej w Mandżurii. Linia przeszła w całości do Rosji tanim kosztem -150 zabitych.

Gdy w 1937 r. doszło w Chinach do utworzenia wspólnego frontu Kuomintangu i KPCh przeciw Japonii, Moskwa nie pozostała bezczynna. Czang Kai-szek otrzymał blisko 100 samolotów, 1300 dział i 80 czołgów, a oprócz tego skierowano tam 3660 specjalistów wojskowych i doradców. Nie przeżyło tej pomocy 200.

Rok później, w bezpośrednim już konflikcie z Japonią w rejonie jeziora Chassan, trwającym zaledwie 12 dni, zginęło 850 żołnierzy 39 korpusu Armii Czerwonej, który odzyskał dla Rosji skrawek ziemi głębokości 4 km. Dziesięciokrotnie więcej zginęło okazując "przyjacielską pomoc" Mongolii w starciu z Japończykami w sierpniu 1939 r., nad rzeką Chachin-goł. Tam przyszły marszałek Żukow dowodził skoncentrowaną w Mongolii 1 Grupą Armijną - 60 tys. wyłącznie rosyjskich żołnierzy.

Po trzydziestu latach przerwy, bo dopiero w marcu 1969 r., nastąpiło ponowne starcie z Chinami, tym razem przygraniczne tylko, o wysepkę Damanskij na rzece Ussuri, zajętą przez Chińczyków. Rosjanie odbili ją tracąc 58 żołnierzy.

W tych konfliktach dalekowschodnich, kończących się dla Rosjan niewielkim wprawdzie, ale jednak zyskiem terytorialnym lub wzmocnieniem pozycji, zginęło łącznie ponad 10 tys. sowieckich żołnierzy.

W pochodzie na Polskę w 1920 r. Rosjanie stracili jakoby 15 tys. żołnierzy (prócz niewiadomej liczby zmarłych od ran, chorób i zaginionych bez wieści) w chaotycznym odwrocie. "Jakoby", ponieważ liczba poległych została odtworzona w oparciu o fragmentaryczne, niepełne dokumenty. Bardziej prawdopodobna wydaje się liczba strat bezpowrotnych poniesionych przez Fronty Białoruski i Ukraiński (łącznie - 470 tys. żołnierzy), które we wrześniu 1939 r. szły przez wschodnie tereny Polski, by "uchronić ludność przed niemiecką okupacją". W odnotowanych epizodach walk poległo 950 rosyjskich żołnierzy.

Misją wyzwoleńczą nazwano udział sowieckich wojskowych w wojnie domowej w Hiszpanii 1936-39. W rosyjskich publikacjach nie podawano żadnych związanych z tym liczb. Teraz wiadomo, że na pomoc lewicowemu Frontowi Ludowemu oprócz czołgów i samolotów skierowano z Armii Czerwonej 3 tys. oficerów i różnych specjalistów, z kilkoma generałami dublującymi wyższych dowódców Frontu. Ginęli przede wszystkim lotnicy, ale i doradców poległo niemało.

Żadnych natomiast strat nie poniosła Armia Czerwona "wyzwalając" państwa nadbałtyckie w listopadzie 1939 r. Wkroczyło do nich 70 tys. żołnierzy, co wystarczyło, aby parlamenty Litwy, Łotwy i Estonii wyraziły pragnienie włączenia swych krajów w skład Związku Sowieckiego.

Inaczej - jak wiadomo - było z Finlandią (1939-40), gdzie niezbyt udolne (po czystkach z 1937 r.) dowództwo musiało, dla osiągnięcia nakazanego celu, zaangażować sześć armii - 800 tys. żołnierzy. Tam też straty były największe ze wszystkich interwencji zbrojnych Armii Czerwonej w przed- i powojennym okresie, o czym koła wojskowe dowiedziały się dopiero w latach pięćdziesiątych, a społeczeństwo rosyjskie - niedawno.

Z meldunków przesyłanych przez wojska walczące na fińskim froncie wynikało, że w ciągu 105 dni zmagań poległo i zmarło od ran 81 tys. żołnierzy, a 20 tys. zaginęło bez wieści. Z tej ostatniej liczby około 6 tys. odnalazło się w niewoli u Finów, ale 14 tys. kazano doliczyć do poległych. W ten sposób straty bezpowrotne wyniosły 95 tys. osób. Jednakże gdy 10 lat później postanowiono z jakichś przyczyn ponownie zająć się stratami w fińskiej wojnie, sięgając do akt zgonów ludzi powołanych wówczas na front, to okazało się, że zabitych i zmarłych z ran było 87 tys., a nieudokumentowanych - 40 tys. Liczba poległych urosła więc do 127 tys. żołnierzy.

W świetle takich przekłamań nie można wykluczyć, iż w czasie inwazji na Polskę w 1939 r. rzeczywiste straty Rosjan również były większe niż w meldunkach operacyjnych; zmniejszając je - można było przedstawić w lepszym świetle bezkrwawe sukcesy wojsk własnych, spełniając oczekiwania władz politycznych.

Wyniszczająca wojna z Niemcami przerwała ciąg lokalnych konfliktów i interwencji. Ale już w pięć lat po jej zakończeniu, gdy w 1950 r. wojska Korei Północnej wtargnęły w głąb południowej części półwyspu, Armia Czerwona miała skoncentrowanych kilka dywizji lotniczych w północno-wschodniej części Chin, w gotowości do przyjacielskiego wsparcia inwazji. W sztabach wojsk północnokoreańskich, od pułku wzwyż, sowieccy doradcy czuwali nad jej przebiegiem. Wojna trwała trzy lata, wiadomo jak się skończyła, a w tej - nazywając rzecz po imieniu - awanturze straciło życie około miliona północnych Koreańczyków (i Chińczyków). Rosjan zginęło tylko 300, tyle że połowa z nich była oficerami; najdotkliwiej odczuło tę wojnę sowieckie lotnictwo, tracąc 120 pilotów i 335 maszyn.

W latach 60. i 70. w wojnach lokalnych i ruchach narodowowyzwoleńczych sowieccy oficerowie i technicy wspierali swymi radami i doświadczeniem ugrupowania lewicowe. Część z nich pełniła nawet funkcje dowódcze na różnych stanowiskach: w Algierii, Mongolii, Etiopii, Egipcie, Jemeńskiej Republice Arabskiej, Mozambiku, Syrii i Wietnamie. W tych głęboko zakamuflowanych interwencjach poległo niewielu (jak na czas ich trwania) oficerów, zaledwie 200. Ciekawostką jest natomiast, iż czwarta ich część zginęła w Etiopii, gdzie doradzano prawie nieprzerwanie reżimowi Hajle Mariama w jego kilkunastoletniej wojnie z przeciwnikami politycznymi, zanim został zmuszony do ucieczki z kraju w 1992 r.

To lata 1956 i 1968, przywracanie zagrożonej władzy komunistycznej w krajach sojuszniczych. W tych wydarzeniach znaczne straty, chronione szczególną tajemnicą, ponieśli Rosjanie na Węgrzech: 720 zabitych, zmarłych z ran i zaginionych (z tych ostatnich kilkudziesięciu zbiegło do Austrii). W Czechosłowacji natomiast żołnierze ginęli głównie w nieszczęśliwych wypadkach, był to pochód bez żadnego oporu Czechów i Słowaków.

Interwencją, której skutki odczuło boleśnie całe sowieckie społeczeństwo, okazała się wojna w Afganistanie, ciągnąca się od grudnia 1979 do lutego 1989 r. Stutysięczna armia, wspomagana przez podobnie liczne formacje wojsk wewnętrznych, wkroczyła na terytorium niezawisłego kraju dla usadowienia w nim rządu uzależnionego od Moskwy. A działo się to na podstawie umowy "o przyjaźni, współpracy i dobrosąsiedzkich stosunkach" podpisanej rok wcześniej przez rządy obu państw.

Zginęło 12150 sowieckich żołnierzy, wśród nich 4 generałów i ponad 2 tys. oficerów. W wyjątkowo dokładnych tym razem danych, choć opublikowanych dopiero po śmierci Breżniewa, zwraca uwagę liczba zabitych w nieszczęśliwych wypadkach (włączając w to samobójstwa): 1740 wojskowych, czternaście procent całości strat osobowych. Pokotem kładły też żołnierzy choroby zakaźne, zjawisko typowe raczej dla strat wojennych minionych stuleci: w ciągu 9 lat - 400 tys. zachorowań, z których 500 skończyło się zgonem. Z powodu stanu zdrowia trzeba było zwolnić 4300 żołnierzy niezdolnych do dalszej służby.

Dziś do tych wydarzeń doliczyć jeszcze trzeba akcje wojsk rosyjskich w latach dziewięćdziesiątych: na Litwie w czasie jej oddzielania się od Rosji, w republikach zakaukaskich (Gruzji, Armenii i Azerbejdżanie), w Czeczenii. W zamieszkach na Zakaukaziu poległo - jeśli zawierzyć oficjalnym komunikatom - kilkudziesięciu rosyjskich żołnierzy. W Czeczenii według ostatnich danych poległo 3800 żołnierzy, rannych było 17 800, a zaginęło 1200. Straty rebeliantów nie są wiadome. Straty wśród ludności ocenia się na 80-100 tysięcy.

Pochód na Polskę 1920....................................................... 15 000 (?)

Umacnianie władzy komunist. w ZSRR 1921-1922.................................. 10 000 (?)

Pokonywanie oporu w republikach środkowoazjatyckich ZSRR 1924-1933........................600

Konflikt z Chinami 1929..............................................................150

W wojnie domowej w Hiszpanii 1930-1939................................................350

W wojnie chińsko-japońskiej 1937-1939..................................................200

Starcie z Japończykami 1930..........................................................850

Konflikt z Japonią w Mongolii 1939.................................................... 9000

Pochód na Polskę 1939...............................................................950

Aneksja państw nadbałtyckich 1939............................................... bez strat

Wojna z Finlandią 1939-40...................................................... 127 000

W wojnie koreańskiej 1950-1953.......................................................300

Interwencja na Węgrzech 1956.........................................................720

W konfliktach na Bliskim Wschodzie, w Afryce i Azji 1962-1979 (w Etiopii do 1991)................200

Interwencja w Czechosłowacji 1960...................................................... 10

Wojna w Afganistanie 1979-1989................................................... 12 150

Razem...................................................................... 177 480