Motto: "Ordo est anima rerum"

Jerzy Lipka

Co większe muchy

Kiedy otwierają się drzwi i wchodzi Kucharz, wszyscy stoimy na baczność koło stołów. Nikt też nie mówi. Nie zdarzyło się nigdy, aby ktoś mówił na widok chleba leżącego w równych stosikach na tacy. Jest to niepisana umowa i dlatego dziwnie byłoby ją złamać. A jednak panuje umiarkowana cisza, o ile pominąć bzykanie co większych much. Więc wszyscy stoimy na baczność, podczas gdy kucharz stoi nieco rozkraczony trzymając tę tacę ze spiętrzonymi kromkami chleba. Tym razem ma dobry humor. Da się to zaobserwować po sposobie patrzenia na nas. Kiedy kucharz jest zły, a zdarza mu się to nader często, nie dostrzega nas w ogóle. Nie istniejemy dla niego, czego nie można powiedzieć jednak o ścianach (wyższe partie), którym przygląda się w takich wypadkach z największym zainteresowaniem.

Taca do chleba podzielona jest na cztery części. Odpowiada to czterem stołom, które znajdują się na sali. Każdy stół i część tacy posiadają swój numer. Wychodząc z założenia, że przy stole mieści się szesnaście osób i że na jedną osobę w porze obiadowej przypadają po dwie kromki, łatwo dochodzi się do wniosku, iż na jednej części tacy leżą trzydzieści dwie kromki, a ponieważ taca podzielona jest na cztery części, ogólna liczba kromek znajdujących się na tacy wynosi sto dwadzieścia osiem. Do tego dochodzą jeszcze cztery kromki przypadające po jednej na każdego ze Starszych, którzy zajmują frontowe miejsca przy stołach. Te cztery kromki na tacy jednak nie leżą. Kucharz przynosi je dopiero wówczas, gdy obiad ma się już ku końcowi.

Procedura rozdawania posiłków przebiega następująco. Każdy z nas określony jest dwoma znakami. Pierwszy z nich pochodzi od stołu, do którego jest się przydzielonym, a drugi stanowi zgłoskę alfabetyczną, przy czym każdy Starszy Stołu nosi A, zaś siedzący po jego prawej stronie B i dalej C, D... Ponieważ przy każdym stole siedzi szesnaście osób, delikwenci siedzący po lewej stronie Starszych noszą dźwięczną samogłoskę O. Kucharz, chcąc wręczyć danemu osobnikowi porcje, wykrzykuje cyfrę stołu i odpowiadającą zgłoskę alfabetu. Wydawanie posiłków odbywa się zatem kolejno według stołów i alfabetu, każdy więc może zawczasu się przygotować. Dzięki temu rozdawanie posiłków obiednich przebiega szybko i sprawnie.

Kiedy Kucharz, przykładowo, wywołuje 3K, osobnik ten odpowiada "jestem", po czym, zaznaczając tempo, zbliża się na odległość wyciągniętej ręki do Kucharza, który stoi rozkraczony pod bocznymi drzwiami. W chwili otrzymania posiłku 3K wypowiada słowa "serdecznie dziękuję", następnie wykonuje w tył zwrot i nadal, zaznaczając tempo, powraca na swoje miejsce, gdzie przyjmuje postawę zasadniczą. W tym czasie przygotowuje się 3L. Już w chwili wywołania sąsiada - w tym wypadku 3K - przyjmuje on postawę zasadniczą: "pręży się jak struna". Wszyscy w tym czasie stoją również na baczność, ale nieco luźniej, aby "baczność" przygotowującego się widoczne było w całej pełni. Kiedy 3K powraca na swoje miejsce, 3L unosi się już nieco na palcach i w tej pozycji oczekuje wywołania, na które odpowiada "jestem". Następnie zespół czynności powtarza się. Zaznaczyć wypada, że po powrocie na miejsce 3K natychmiast przyjmuje pozycję "wyprężony jak struna". W ten sposób podczas wywoływania osobnika 3L, 3K oraz 3M przyjmują pozycję "wyprężony jak struna", w której trwają do powrotu sąsiada. Innymi słowy pozycja ta dotyczy zawsze sąsiadów wywołanego. Kiedy Kucharz jest zły, a zdarza mu się to nader często, hasła rzucane są niedbale i niewyraźnie. Jednak dzięki zwyczajowi wywoływania nas kolejno nigdy nie dochodzi do jakiegoś poważniejszego incydentu.

Podczas wydawania posiłków obowiązuje nas postawa zasadnicza do chwili, kiedy ostatni, 40, powróci na swoje miejsce. Natychmiast po tym, na komendę "do krzeseł" - rzuconą również przez Kucharza - należy wykonać zwrot "frontem do krzeseł". Starszych komenda ta nie obowiązuje, gdyż w czasie wydawania posiłków stoją już w pozycji "frontem do krzeseł". W tym czasie przyjmują jedynie pozycję "wyprężony jak struna", aby zaznaczyć, że komenda do nich dotarła.

Na komendę "siad" wszyscy energicznie siadają, przy czym każdy zwraca pilnie uwagę na to, aby czynność ta wypadła jednocześnie.

Kiedy Kucharz jest zły, a zdarza mu się to nader często, komendę "siad" wykonuje się wielokrotnie do momentu, w którym trzask towarzyszący siadaniu podobny jest do salwy. Od tej chwili wolno konsumować i rozmawiać, ale "stosunkowo cicho", a ponieważ kryteria terminu "stosunkowo cicho" uzależnione są wyłącznie od humoru kucharza, rozmów podczas posiłków nie ma. Słychać jedynie mlaskanie - nie licząc oczywiście bzykania co większych much - i w takich momentach twarz kucharza rozpogadza się nieco, a on sam przechadza się między stołami, mrucząc z zadowoleniem słowa używane niekiedy przez naszego Szefa Sali: "sala je".

Czas konsumpcji wynosi pięć minut. Zegar umieszczony jest nad drzwiami wejściowymi po lewej stronie sali. Ponieważ podczas posiłków oglądać się nie wolno, wszyscy siedzący tyłem do zegara pilnie obserwują swoich partnerów z przeciwka, którzy zaznaczają każdą minutę posiłku silnym mruganiem obu oczu. W ten sposób osobnicy siedzący tyłem do zegara orientują się, ile czasu pozostaje im na jedzenie.

Czas zjadania każdej z kromek nie podlega szczegółowej normie. Niektórzy uważają, iż pierwszą należy zjadać w ciągu minuty, a drugą w ciągu pozostałych czterech. Zapytani mówią, że ten sposób daje im większą szansę delektowania się chlebem, minuty natomiast mijają. Kucharz nazywa ich Smakoszami.

Większość zjada swoje porcje w ciągu trzech pierwszych minut. W grupie tej przeważają osobnicy siedzący na wprost zegara. Przeważnie chodzi o zakład "kto szybciej zje", co jako hazard jest wyraźnie zakazane. Kucharz jednak patrzy na to przez palce. Nazywa ich Rekinami. Nieoficjalny rekord w Szybkości Zjadania Dwóch Kromek Chleba wynosi piętnaście sekund. Ustanowiony został Raz Na Zawsze przez siedzącego przy stole 2, pod zgłoską D. Jest to osobnik niepokaźnego wzrostu, chudy, posiadający wielkie, głębokie oczodoły, we wnętrzu których tkwią luźno smutne oczy.

Osobną grupę stanowią Starsi Stołów. Są to osobnicy nie zawsze wiekiem najstarsi, ale za to najlepiej wsłuchani w ciszę - pominąwszy bzykanie co większych much - nie tylko podczas posiłków. Jednakże w wypadku posiłku obiedniego przysługuje im pewien przywilej. Otrzymują bowiem dodatkową kromkę chleba, której nie muszą wcale konsumować. Mogą ją nosić przy sobie po obiedzie, tak jak w ogóle mogą nosić szelki. Starsi Stołów niesłychanie powolnie jedzą swoje podstawowe dwie kromki chleba. Na tę czynność zużywają całe pięć minut.

Kiedy Kucharz ma dobry humor, co zdarza się nader rzadko, posiłek wraz z rozdzieleniem porcji zajmuje około dwudziestu minut. W przeciwnym wypadku może się on przedłużyć do godziny, a nawet dwóch. Zdarzyło się nawet, o ile wierzyć Famie - że posiłek obiedni trwał osiemnaście godzin. Uzależnione to jest w głównej mierze od humoru Kucharza oraz innych czynników takich, jak:

1. chyżość przemieszczania się osobników zdążających z odległych stołów po porcje,

2. długość zgrywania komendy "siad",

3. ilość nowicjuszy siedzących przy stołach 1, 2, 3, 4, pod zgłoskami M, N, O mających systemy nerwowe jeszcze nie wdrożone do wykonywania wszystkich komend jednocześnie.

* * *

Tym razem stoimy na baczność. Wprawnym, trenowanym od lat krokiem podążam przed siebie, precyzyjnie zaznaczając tempo, podczas gdy oczy Kucharza nieuważnie biegają po głowach stojących.

Gdy zatrzymuję się w przepisowej odległości z wyciągniętą dłonią, wzrok Kucharza na chwilę styka się z moim wzrokiem, co synchronizuje się ze zwiększonym ciężarem mojej dłoni. Kiedy wymawiam słowa "serdecznie dziękuję", jakby od niechcenia, z ową wprawą, jakiej nabiera się tutaj, jednocześnie czuję przyjemną szorstkość dwóch kromek ciemnego chleba. Na koniec zastygam w bezruchu, wczuwam się w znikomy ciężar własnego ciała i tym samym jakby nabieram rozpędu do zwrotu w tył, który wykonuję w ułamek sekundy później. Powracam na miejsce zaznaczając tempo i tam przyjmuję pozycję "wyprężony jak struna", kątem oka obserwując wspięcie na palce mojego sąsiada 1 B. Potem patrzę na zegar.

Sztuka ta znalazła się w moim repertuarze dzięki przychylności 1 G, który wtajemniczył mnie w jej arkana trzydzieści lat temu, podczas przeglądu ogólnego z okazji Święta Otwarcia Pieca. Wykonuje się ją błyskawicznie w chwili, gdy sąsiad, bądź sąsiad sąsiada staje przed kucharzem. Wtedy bowiem moment jest najbardziej dogodny z psychologicznego punktu widzenia. Dwie kromki chleba leżące na wierzchu równego stosiku łącznie z różową i pulchną dłonią Kucharza absorbują jego wzrok w dostatecznym stopniu.

W celu wykonania manewru Która Godzina, należy w momencie wywołania delikwenta umieścić wzrok na ścianie, na wysokości paska znajdującego się tuż pod sufitem, gdyż na takiej samej wysokości, zaraz pod drzwiami, po lewej stronie sali umieszczony jest zegar. Następnie w skupieniu słucha się kroków zaznaczającego rytmicznie tempo. Kroki zaś rozlegają się niesłychanie wyraźnie. W chwili gdy wywołany przystaje, zalega umiarkowana cisza, wliczając oczywiście bzykanie co większych much. I właśnie w tym momencie należy błyskawicznie wykręcić głowę w lewo do pozycji, w której wzrok napotka pałającą niezwykłą wprost jasnością tarczę zegara, by po ułamku sekundy bezruchu, w którym oczy intensywnie obserwują odcinające się czarno wskazówki, z równą szybkością umieścić głowę na powrót w przepisowym kierunku. W ten sposób całość operacji zamyka się w połowie sekundy.

Jest godzina dwunasta dwie, a zatem osiem minut stania w pozycji zasadniczej do komendy "siad". Kucharz ma zbyt dobry humor. Instynkt, który wyrobił się we mnie przez lata mówi, że stanie się coś najbardziej godnego pożądania, czym niewątpliwie jest wizytacja Szefa Sali.

W takim przypadku należy bacznie obserwować Kucharza, który winien mrugnąć znacząco. Jest to jedyny, ogólnie znany, nieoficjalny gest porozumienia między nami a Kucharzem. Gest ten prawdopodobnie nigdy nie miałby miejsca, gdybyśmy nareszcie zrozumieli, co on naprawdę oznacza. Z chwilą dostrzeżenia znaku osobnik oznaczony jako 1 A upoważniony jest (przy czym nieoficjalność upoważnienia jest rzeczą bezsporną) do wydania z siebie, niezbyt głośno, charakterystycznego chrząknięcia, jakie w niektórych okolicznościach emitują tutejsze liczne gryzonie. Chrząknięcie to powinno być na tyle silne, aby mogło być dosłyszane w którejś z przerw miedzy rozlegającymi się krokami. W tej, odpowiednio umiarkowanej ciszy - uwzględniając bzykanie co większych much - chrząknięcie to znaczy tyle, co słowa: "szef idzie". Następuje ostre pogotowie, swoista dyspozycja, w której wszyscy przybierają pozycję "wyprężony jak struna", podczas gdy głos Kucharza spada sztucznie o kilka tonów niżej, co kojarzy się wszystkim z głuchym, pustym rzężeniem suzafonu na którymś z Tutejszych Festynów.

Mobilizuję zatem uwagę na twarzy Kucharza, który z rutyną, lecz i z pewną nerwowością spełnia swoje powinności. Nie każdy zaobserwowałby tę nerwowość w ruchach Kucharza, którego twarz jest kamienna. Czyżbym się jednak mylił? Rozterka zamienia się w pewność w momencie, gdy Kucharz patrzy na mnie, a jego Mrugnięcie zlewa się w jedno z moim Chrząknięciem, w wyniku czego umiarkowana do tej pory cisza - jeśli wziąć pod uwagę bzykanie co większych much - przechodzi w następną formę ciszy częściowej. Wszyscy, ma się rozumieć, przyjmują pozycję "wyprężony jak struna", a kroki zaznaczającego tempo delikwenta wydają się bardziej dobitne. Jednocześnie nasze niezwykle wyczulone uszy wychwytują obce dźwięki, które rozlegają się tuż pod Drzwiami. Przywołują one na myśl ciche i drapieżne stąpanie Szefa, który jest już daleko zaawansowanym starcem o chytrych oczach Niuta, w których maluje się błyskotliwa inteligencja. Dzięki niej i nadziei, że uda mu się zaskoczyć Kucharza, Szef Sali żyje odwiecznie. Na Salę wpada jak bomba i wraz z niesłychanym trzaskiem otwieranych Drzwi, wita go oszalały ryk Kucharza, który w pozycji "wyprężony jak struna" - wszyscy stoją nieco bardziej napięci - krzyczy: "baczność! na lewo patrz!". W momencie, gdy drzwi się otwierają, wszyscy stojący tyłem wykonują "w tył zwrot" i wszystkie głowy się w tę stronę odwracają, nie wyłączając osobników, którzy w momencie otwierania Drzwi stali "frontem do Drzwi", albowiem mieli oni odwrócone głowy nieco w prawo, aby komenda "na lewo patrz" widoczna była w całej pełni. Dotyczy to wszystko również tych, którzy w momencie otwierania drzwi wykonywali "w tył zwrot". Jedyny wyjątek stanowią Starsi, którzy po prostu wykonują "na lewo patrz".

Kiedy tak wszyscy patrzą "na lewo", to znaczy "na wprost", wyjąwszy oczywiście Starszych, zalega umiarkowana cisza - wliczając bzykanie co większych much - która trwa niejaką chwilę. W tym samym czasie Kucharz stoi w pozycji "wyprężony jak struna", przy czym przez napięte spodnie wyraźnie odznacza mu się członek, zaś Szef toczy wzrokiem po okolicznych osobnikach. W pewnej chwili wzrok Szefa nieruchomieje. Jest to sygnałem dla Kucharza, który energicznym ruchem, zaznaczając tempo, podbiega do Szefa i staje przed nim o trzy przepisowe kroki, meldując: "Kucharz Sali Numer Dziesięć, Szefowi Sali Numer Dziesięć, melduje Salę Numer Dziesięć. Stan Pogłowia: sześćdziesiąt cztery sztuki w formie wyśmienitej". Jak głosi Fama, zdarzyło się kiedyś, że podczas meldowania, przy słowach - sześćdziesiąt cztery, Kucharz dodał: plus cztery... O tym się jednak nie mówi, bo to jest wzbronione. Wszyscy jednak, przy słowach sześćdziesiąt cztery, uśmiechają się w duchu. Szef Sali o tym wie i dlatego po meldunku Kucharza formułuje następujący rozkaz, który podany jest gniewnym tonem pełnym wyrzutu: "spocznij" - tu chwila przerwy, w której umiarkowana cisza, wliczając oczywiście bzykanie co większych much, jakby się wzdryga przed klątwą, która miałaby runąć niebawem na głowy stojących w skupieniu w pozycji "wyprężony jak struna". Szef jednak odwraca się tyłem. Następnie ledwo dosłyszalnym szeptem wypowiada: "40".

Na konkretne wywołanie symbolu, określające danego osobnika, delikwent winien bezzwłocznie odkrzyknąć "jestem" - co nawet nowicjusze zdaje się rozumieją. Potem pada komenda "aport", po której wywołany biegiem, jak najszybciej, zaznaczając tempo, zbliżyć się powinien do Szefa i zatrzymać w przepisowej odległości, wypowiadając: "40 aport". W wypadku niezgodności z procedurą, co u nowicjuszy zdarza się nader często, rozlega się Gwizd (to Szef gwiżdże na specjalnym gwizdku marki Golc), po którym wbiegają na Salę Przyjaciele. Zakładają oni nowicjuszowi kaftan i całość - Nowicjusza wraz z Kaftanem - układają pod ścianą w ten sposób, aby twarz zwrócona była w kierunku Sufitu, po czym wycofują się za Drzwi, gdzie czekają na dalsze komendy w pogotowiu. Następnie, na komendę pojawia się Kaszanka w Bieli Skąpany, która to biel zasłania mu Twarz, aż po nasadę nozdrzy. Przed nadmiernym światłem chronią oczy Kaszanki okulary dymne w masywnej, rogowej oprawce. Jego ręka zaopatrzona jest w strzykawkę napełnioną pięćdziesięcioprocentowym Rozśmieszaczem.

W tym samym czasie Szef stoi nadal tyłem, nieporuszony. Kiedy pojawia się Kaszanka, Szef wykonuje ruch przedramieniem z góry ku dołowi, przy czym obciągnięty kciuk wyraźnie pokazuje podłogę. Na ten znak Kaszanka natychmiast podchodzi do nowicjusza i przyklęka na lewe kolano. Jego głowa i ręka trzymająca strzykawkę wypełnioną pięćdziesięcioprocentowym Rozśmieszaczem, uniesione są w górę, zaś wzrok bacznie obserwuje igłę. Kaszanka naciska kciukiem tłok strzykawki do momentu, w którym ukazuje się pierwsza kropla pięćdziesięcioprocentowego Rozśmieszacza. Następnie szybkim i wprawnym ruchem wbija igłę w to miejsce Kaftana wraz z Nowicjuszem, gdzie można dostrzec czerwone koło, w którego środku widnieje biały punkt. Przez chwilę silnie naciska tłok, po czym energicznym ruchem wyjmuje igłę.

Po krótkiej chwili, kiedy ciałem Nowicjusza wstrząsają pierwsze spazmy śmiechu, rozlega się Gwizd - to Szef sali gwiżdże na specjalnym gwizdku marki Golc - co jest sygnałem dla Przyjaciół, którzy pojawiają się natychmiast wraz z noszami. Układają na nich ryczącego, spazmującego Nowicjusza Wraz z Kaftanem i wychodzą. Dodać należy, że nosze te w przeważającej ilości przypadków są za krótkie, tak że głowa lub nogi wystają poza ich płaszczyznę, odchylając się od poziomu na korzyść pionu; zjawisko to da się najlepiej zaobserwować w wypadku nóg. W chwilę później zalega zupełna cisza, o ile zaniedba się bzykanie co większych much.

Tymczasem Kaszanka unosi raz jeszcze strzykawkę pod światło i sprawdza ile zostało pięćdziesięcioprocentowego Rozśmieszacza. W przypadku zaobserwowania resztek naciska intensywnie tłok do końca, bacznie obserwując cieniutki strumyczek wyciekający z końca igły, który opada na podłogę w kształcie paraboli. Następnie wychodzi, zamykając za sobą Drzwi. W tym samym czasie napięte w okolicy rozporka spodnie Kucharza napinają się jeszcze bardziej. Jego twarz jest kamienna, ale źrenice są niezwykle rozszerzone. W sekundę później zalega umiarkowana cisza, o ile wliczyć bzykanie co większych much. Szef stoi nadal tyłem. Widać jego wątłe barki i ptasią głowę, osadzoną na cienkiej szyi z mocno zaznaczającymi się tętnicami bądź też żyłami. Powlekająca szyję skóra jest w najwyższym stopniu przezroczysta i gdy pada na nią światło widać pulsującą gwałtownie krew.

Przeciętnie całość czynności, związanych z przybyciem Szefa, powtarza się kilkakrotnie w zależności od pogłowia nowicjuszy. Jeżeli nowicjusz przebrnie przez wstępne trudności, otrzymuje następną komendę do wykonania, podaną w formie podchwytliwego pytania: "nazwisko?" Wykonanie komendy: "40". W wypadku podania prawdziwego nazwiska, jakie mógłby posiadać odpowiadający nowicjusz, rozlega się Gwizd (to Szef gwiżdże na specjalnym gwizdku firmy Golc) i całość owych zespołowych czynności, łącznie z pojawieniem się Przyjaciół i Kaszanki, powtarza się. Potem szef zadaje następne pytanie, które tutaj nazywamy Testem Inteligencji: "ile lat żyjesz?". Delikwent powinien wyrecytować jednym tchem: "nie żyję i nigdy nie żyłem". Poprawna odpowiedź zazwyczaj zadowala Szefa, bowiem usłyszawszy ją odwraca się z wolna na pięcie a na twarzy pojawia się nikły i przyjemny uśmiech.

Zalega umiarkowana cisza, o ile wliczyć bzykanie co większych much. Osobnik "pręży się jak struna", podczas gdy Szef Sali mówi "won". Jest to komenda, na którą osobnik robi "w tył zwrot" i intensywnie zaznaczając tempo przemieszcza się w kierunku stołu, gdzie ponownie przyjmuje pozycję "wyprężony jak struna".

Po wstępnych czynnościach Szef przystępuje do powitania ogólnego, które wyraża się w energicznie i porządnie wypowiedzianych słowach: "dzień dobry" i "smacznego". Następnie Szef wychodzi a Kucharz wydaje komendę "siad".

Obiad dobiega końca, więc będzie można udać się do latryny, gdzie w myśl przepisów można przebywać z górą całe dziesięć minut. Jak zwykle na moment przed komendą "powstań", oznajmiającą koniec posiłku obiedniego, zalega umiarkowana cisza - o ile wliczyć bzykanie co większych much.

Latryna jest pomieszczeniem o wymiarach 4x8x3 metry, w którym znajdują się cztery sedesy. W ścianę przylegającą do sedesów wbite są cztery wielkie gwoździe; które usytuowane są w ten sposób, by znajdowały się po lewej stronie siadającego na sedesie. Na każdy gwóźdź nawleczonych jest szesnaście prostokątnych kawałków nieaktualnych gazet o wymiarach 20 x 25 cm. Korzystający z sedesu ma Prawo do jednego z szesnastu prostokątów, przy czym kawałek ów należy starannie złożyć we dwoje; kciuk i wskazujący palec lewej dłoni przesuwają się po grzbiecie złożenia. Uzyskane w ten sposób dwie części, z wyraźnie zaznaczonym brzegiem zgięcia, należy rozłożyć na powrót i ostrożnie rozerwać. Powstałe, oddzielone już od siebie dwie części kawałka wyjściowego odznaczają się porządnym i schludnym wyglądem. Nałożone jeden na drugi pokrywają się w najwyższym stopniu i brzegi przerwania zwykle proste upodabniają je w dużej mierze do pomniejszonych o połowę prostokątów wyjściowych. Przygotowany w ten sposób Papier nadaje się do Podwójnego Użycia. Przepisy bowiem wspominają, że osobnik udający się do latryny w celu odbycia defekacji winien z Papieru Korzystać.

Na osobne omówienie zasługuje System Spłukiwania Wodą zawartości wgłębienia kloacznego.

Nad każdym sedesem umieszczony jest Zbiornik Metalowy o wymiarach 6x9, pokryty minią. Do każdego Zbiornika z lewej jego strony przymocowane jest ruchome Ramię-Dźwignia, której część wystająca na zewnątrz zaopatrzona jest w Pętlę. Ramię wspiera się na Osi umieszczonej na dwóch piątych długości Ramienia, mierząc oczywiście od strony Pętli. Do Końca znajdującego się natomiast wewnątrz Zbiornika przymocowany jest Pływak-Wentyl, który w Momencie Wyjściowym opiera się na krawędzi. W ten sposób Pływak-Wentyl uniemożliwia napływającej wodzie dostanie się do światła Rury. Zarówno Rura jak i Pływak posiadają Uszczelki koloru czerwonej gumy, z której są zresztą wykonane. Do zbiornika doprowadzona jest woda Otworem. W momencie, kiedy zbiornik napełniony jest wodą, Pływak-Wentyl uszczelnia wlot Rury znajdujący się na samym Dnie, jak również spełnia Funkcję zaworu bezpieczeństwa przed napływem nadmiaru wód. Od góry Zbiornik nakryty jest wieczkiem, które uniemożliwia przedostanie się Drobnych Zanieczyszczeń do wewnątrz.

Do Dźwigni - biorąc pod uwagę część wystającą na zewnątrz - przymocowany jest sznurek, którego Początek związano nierozerwalnie z Pętlą, zaś Koniec zespolony jest ściśle z Witką mieszczącą się w górnej części Uchwytu Porcelanowego.

Położenie części i urządzeń w chwili pociągnięcia za Uchwyt: Naprężony sznurek pociąga Dźwignię, zewnętrzna część Dźwigni opuszczona ku dołowi. Ramię naciska na Oś w stopniu znacznie wyższym niżby się to mogło wydawać na pierwszy Rzut Oka, wewnętrzna część Dźwigni uniesiona bezradnym gestem w górę. Pływak dolną swą częścią odsłania Otwór, woda swobodnie spływa wewnątrz, porywa ekskrementy i dwa prostokąty nieaktualnych gazet, znika wraz z zawartością w głębi syfonu, słychać bulgot przybierający z wolna na sile, który całkowicie zagłusza bzykanie co większych much.

Każdy poszczególny stół "ma" swój odpowiadający sedes. Wynika z tego, że z jednego sedesu korzysta przeciętnie szesnaście osób w porządku alfabetycznym. Biorąc pod uwagę fakt, iż na załatwienie potrzeby dla szesnastu osób przydzielono dziesięć minut, przypuszczać należy, że poszczególna jednostka korzystać może z sedesu przez okres trzydzieści siedem i pół sekundy co, ma się rozumieć, nie mija się z prawdą. Ponieważ, jednocześnie, Zbiornik wypełnia się wodą w przeciągu pięciu minut i w tych pięciu minutach przez sedes przemieszcza się ośmiu osobników, rzeczą zrozumiałą staje się fakt, iż Prawo do Spuszczania Wody ma każdy Starszy Stołu oraz osobnicy pod hasłami 11, 21, 31, 41, jak również 10, 20, 30 i 40. Reszta praktycznie wody nie spuszcza, lecz może ciągnąć za Uchwyt do woli.

Po wykonaniu komendy "powstań", będącej oficjalnym zakończeniem posiłku obiedniego zalega umiarkowana cisza, o ile wliczyć bzykanie co większych much. Następnie Kucharz udaje się do Kuchni, a z Drzwi, nad którymi wisi zegar wychodzi pięć Kostycznych Umiłowanych Pań, z których najchudsza drze się, co jest równoznaczne z komendą: "do latryn stołami". Na tę komendę należy biegiem jak najszybciej opuścić miejsce przy stole i ustawić się w szeregach pod drzwiami latryny. W żadnym wypadku nie należy zapominać o zaznaczeniu tempa.

* * *

W tym samym tempie, kiedy równomierny tupot przerywa umiarkowaną ciszę, zakłócaną do tej pory jedynie bzykaniem co większych much - musimy udawać się do teatru. Znakomity nasz teatr, jedyna nam sądzona rozrywka, kiedy chyłkiem i z przyzwoleniem oglądamy normalność.

Spektakle odbywają się dwanaście razy dziennie w sali widowiskowej znajdującej się w zachodniej części gmachu. Aktorzy wywodzą się zazwyczaj z Personelu, co, ma się rozumieć, podnosi poziom artystyczny, przyczyniając się tym samym do z góry zamierzonego sukcesu.

Najważniejszą rolę odgrywa jednak Narrator. Osobnik ten zapowiada aktorów, kwiecistym językiem odtwarza sytuacje, tłumaczy scenografię, czasami daje się ponieść elokwencji i wikła w dygresjach. Spętany nimi milknie na koniec, dzięki czemu zalega upragniona, umiarkowana cisza, o ile wliczyć bzykanie co większych much.

Zadaniem aktorów jest poprawne odczytywanie dialogów, przy czym tekst powinien być podany w sposób jak najbardziej werbalny. Widowisko poprawnie przygotowane cieszy się powszechnym uznaniem. Każdą premierę kolejnej wersji tego samego widowiska wita sala wypełniona po brzegi. W pierwszym rzędzie licząc od Sceny znajduje się miejsce Szefa Generalnego a z prawej i lewej strony miejsca Podszefów, którzy są Szefami poszczególnych Sekcji. W dalszych szeregach siedzą Szefowie Sal, a jeszcze dalej Personel: Kucharze, Umiłowane Panie Kostyczne, Fryzjerzy et all. W drugiej części Sali oddzielonej Specjalnym Przejściem siedzą osobnicy ponumerowani według sal, stołów, miejsc i sedesów.

Od wielu lat wystawia się wyłącznie jednoaktówkę pt. "Małe miasteczko w środku lata", której najbardziej zaangażowany urywek pozwolę sobie przedstawić:

NARRATOR:

- Z ulicy Trzeciej wypada na rynek Latający Motocykl. Słychać przeraźliwy pisk hamulców. Nad kierownicą widać zgarbioną sylwetkę Motocyklisty. Latający Motocykl skręca gwałtownie, wpada na trotuar, wbija się w latarnię i jak łódka brodzi. Powietrzem targa eksplozja. Ludzie stojący w dole słyszą śmiech, który trwa tak krótko, iż wydawać się może wiatrem, złudzeniem.... Mężczyźni zbliżają się do dymiącego wraku i ciekawie zaglądają pod Motocykl. Leży pod nim Motocyklista. Odskakują.

CHÓR MĘŻCZYZN:

- Cholera! 

NARRATOR:

- Didi zbliża się sam, inni idą w pewnej odległości za nim. Wystająca spod kierownicy głowa Motocyklisty szczerzy do nich zęby przyciśnięta policzkiem do gumowej gruszki.

CHÓR MĘŻCZYZN:

- Cholera!

Jednoaktówka się kończy. Natychmiast zalega umiarkowana cisza, bo trzeba wliczyć bzykanie co większych much. W tej umiarkowanej ciszy rozlega się głos Porządkowego: "trzy, cztery". Jest to komenda na którą wszyscy mają dźwignąć dłonie, sposobiąc je do klaskania. Na komendę: "raz, dwa, raz, dwa...", cała Sala klaszcze w równych sekundowych odstępach. Czas trwania oklasków uzależniony jest wyłącznie od Szefa Generalnego. Znakiem do zaprzestania oklasków jest dźwignięcie jego prawej ręki w górę. Oklaski trwają już około dziesięciu minut. W myśl procedury autor sztuki, znajdujący się na Sali, powinien klaskać na równi z innymi, gdyż w ten sposób daje wyraz swej wrodzonej skromności. Nieklaskanie oznacza pogardę dla wykonawców i widowni. Oznacza to również, iż autor uważa, jakoby nikt niczego nie pojął. "U nas wszyscy wszystko rozumieją" - są to słowa Kucharza.

Więc oklaski trwają już około dziesięciu minut, kiedy to Szef wstaje, dźwiga rękę do góry. Będzie zabierał głos. W tym przypadku obowiązuje cisza bezwzględna, co zdaje się nawet muchy rozumieją:

- Moi mili. Zarówno ja sam, jak i całe nasze kierownictwo jesteśmy pełni uznania zarówno dla autora, jak i dla wykonawców. Widać przecież od razu, że światopogląd autora dramatu, który przecież z powodzeniem wystawiamy od lat, pokrywa się prawie w całości z naszymi wyobrażeniami o wszechświecie. Największą bodaj wartością jest tutaj głębokie przywiązanie do wszelkiego rodzaju Czynności, które autor podkreśla niezwykle zręcznie. Mimo niewątpliwych zalet, jakimi charakteryzuje się dramat, nie mogę nie wnieść pewnych poprawek, co będzie symbolicznym, ale jakże wiele mówiącym wkładem kierownictwa w tego rodzaju działalność kulturalną i sportową. Proszę o powtórzenie sceny z Latającym Motocyklem.

Szef Generalny w milczeniu wskazuje na osobnika siedzącego w dalszym rzędzie. Można go poznać, bo to Kucharz Sali Numer Jedenaście. Podrywa się on natychmiast i zaznaczając tempo zbliża się do Szefa Generalnego:

- Kucharz Sali Numer Jedenaście melduje się na rozkaz.

- Będziesz Motocyklistą - rzecze Szef i siada.

- Tak jest, będę Motocyklistą. 

Szef wstaje ponownie:

- TERAZ JA JESTEM REŻYSEREM - w jego głosie wyczuć można wielkie zadowolenie - potrzebny jest pniak i pała!

Na scenę wnoszą pniak i pałę. Następnie Szef gwiżdże na specjalnym gwizdku marki Golc, na którego dźwięk pojawiają się dyżurni Przyjaciele, po czym wskazuje im palcem Kucharza Sali Numer Jedenaście stojącego w pozycji "wyprężony jak struna". Dyżurni Przyjaciele ubierają Kucharza Sali Numer Jedenaście w kaftan i na komendę Szefa Generalnego wnoszą na scenę, gdzie kładą mu głowę na pieńku w ten sposób, aby ustawiona była twarzą do widowni.

- Proszę o tekst!

Zostaje mu dostarczony oryginalny rękopis złożony w Pomieszczeniu Służącym Do Składania Rękopisów 8, Szef wczytuje się w umiarkowanej ciszy, przerywanej jedynie bzykaniem co większych much. Wychodzi na proscenium i kiwa na Kurtynowego, który jest wielkim osobnikiem. A kiedy ten przepisowo wyprężony melduje:

- Kurtynowy Sali Widowiskowej melduje się na rozkaz - pochyla głowę w jego kierunku i coś szepcze.

- Narrator!

Narrator przyjmuje postawę "wyprężony jak struna", ale Szef protestuje gestem:

- Zaczynać od słów "Z ulicy Trzeciej wypada na rynek Latający Motocykl..."

- Tak jest!

- Na mój znak.

- Na znak!

Szef odwraca się powoli i staje przodem do widowni. Następnie dźwiga prawą rękę do góry i zdecydowanie opuszcza. Jego oczy są nieco przymrużone, co wydaje się naturalne wobec świateł jupiterów, zaś na twarzy pojawia się lekko dostrzegalny uśmieszek. Całość Szefa Generalnego zastyga w bezruchu, a tymczasem Narrator przystępuje do powtarzania sceny.

NARRATOR:

- Z ulicy Trzeciej wypada na rynek Latający Motocykl. Słychać przeraźliwy pisk hamulców. Nad kierownicą widać zgarbioną sylwetkę motocyklisty (Kucharz Sali Numer Jedenaście wydaje stłumiony dźwięk). Latający Motocykl skręca gwałtownie, wpada na trotuar, wbija się w latarnię i jak łódka brodzi....

Tu Szef wyciąga rękę do góry, a następnie opuszcza ku dołowi, przy czym kciuk wyraźnie wskazuje podłogę. Oczy ma całkowicie zamknięte, usta otwarte, a w świetle jupiterów widać wyraźnie szyję z nabrzmiałymi tętnicami bądź żyłami. Na znak Szefa zza kulis wypada zaznaczając tempo Kurtynowy Sali Widowiskowej i zbliża się do klęczącego z głową na pniaku Kucharza Sali Numer Jedenaście, a w jego ręku widnieje potężna pała. Kurtynowy Sali Widowiskowej zatrzymuje się przed Kucharzem, po czym z impetem opuszcza pałę na plecy Kucharza Sali Numer Jedenaście. W tym czasie Kucharz wydaje z siebie okrzyk:

- Niech żyje Numer Jedenaście babl... chrrraaa!

NARRATOR:

- ...Powietrzem targa eksplozja...

Słychać chrapliwy oddech Szefa Generalnego, podczas gdy Kucharz Sali Numer Jedenaście wali się na podłogę.

NARRATOR:

- Ludzie stojący w dole słyszą śmiech, który trwa tak krótko, iż wydawać się może wiatrem, złudzeniem... Mężczyźni zbliżają się do dymiącego wraku i ciekawie zaglądają pod Motocykl. Leży pod nim Motocyklista. Odskakują.

Szef podchodzi do leżącego koło pniaka Kucharza Sali Numer Jedenaście i wskazując palcem mówi:

- Ooo!

CHÓR MĘŻCZYZN:

- Cholera!

- Didi zbliża się sam, inni idą w pewnej odległości za nim. Wystająca spod kierownicy głowa Motocyklisty szczerzy do nich zęby, przyciśnięta policzkiem do gumowej gruszki.

Szef podchodzi do głowy Kucharza Sali Numer Jedenaście i wskazując na nią palcem, mówi:

- Ooo!

Zza Kulis wyłania się Kurtynowy Sali Widowiskowej niosący gumową gruszkę, którą kładzie na policzku Kucharza Sali Numer Jedenaście.

- Realizm! - mówi Szef.

CHÓR MĘŻCZYZN:

- Cholera!

Zalega umiarkowana cisza, o ile wziąć pod uwagę odgłos stąpania Szefa Generalnego oraz delikatny szmer oddechów, jak również bzykanie co większych much. Aż daje się słyszeć głos Porządkowego: "trzy, cztery". Następnie na komendę: "raz, dwa, raz, dwa", wszyscy intensywnie klaszczą, nie zapominając o sekundowych odstępach. Po dziesięciu minutach Szef Generalny wstaje i zaczyna się przemieszczać w kierunku wyjścia, a na jego obliczu maluje się nikły i łagodny uśmiech.

Taki sam uśmiech zawsze pojawia się na obliczu Pana, kiedy przychodzi powiedzieć nam dobranoc. Pan jest łysiejącym mężczyzną w średnim wieku o dużej kwadratowej szczęce. Nos jego jest nad wyraz wąski a oczy głęboko osadzone. Z oczu Pana Naszego bije siła i pewność siebie. Czasami przebija z nich również dobroć. W takich momentach roztkliwia się on nad sobą i płacze...

Więc Pan Nasz jest jednym z tych łysiejących mężczyzn w średnim wieku o dużej kwadratowej szczęce. Nos jego jest nad wyraz wąski, a oczy głęboko osadzone. Z tych oczu Pana bije siła i pewność siebie. Czasami przebija także dobroć. W takich momentach roztkliwia się on prawdopodobnie nad sobą. Stoi teraz przed nami rozkraczony. Można go dokładnie obserwować. Ręce Pana są bardzo spracowane i dlatego wyglądają jak niemyte. Pełno na nich zeschłej gliny pomieszanej z roślinami. Pan się ich trochę wstydzi, gdyż trzyma je przeważnie za sobą. Na szczególną uwagę zasługują oba kciuki. Lewego nie widać dokładnie. Zasłania go obszerna szata, w jaką Nasz Pan jest ubrany. Niemniej przypuszczać należy, że jest on taki sam, jak prawy, w czym utwierdza głębokie przekonanie o idealnej symetrii Pana. Prawy kciuk odznacza się bardzo pięknym różowym paznokciem, dziwnie kolidującym z resztą dłoni. Jest on utrzymywany we wzorowej czystości, często piłowany, posiadający ów charakterystyczny opływowy kształt, który tak chętnie podziwiamy u osób należących do sfer wyższych. Jest on jakby Głową palca, posiadającą dumny arystokratyczny profil. Trudno więc zrozumieć tę dziwną wstydliwość Pana, która każe mu trzymać ręce schowane w ukryciu, za sobą.

Reszta kciuka stoi natomiast w ostrej sprzeczności z paznokciem, bowiem naskórek, w miarę oddalania się od nasady paznokcia, staje się coraz bardziej chropowaty i łuszczący, a przy pierwszym stawie zmienia się wręcz w twardy pancerzyk, przywodzący na myśl skorupy chitynowe jakimi okryte są liczne Stawonogi. W wyniku tych obserwacji nasuwa się przypuszczenie, iż Nasz Pan nie próżnuje bynajmniej w zrozumieniu pracy fizycznej. Skóra na tych zrogowaceniach jest szara, pokryta resztkami dwuliściennych, gliny i jeszcze jakiejś trudnej do zdefiniowania materii. Lecz oto kciuk się poruszył. PAN NASZ RUSZYŁ PALCEM. Dało to możność zobaczenia przez moment palca wskazującego. Z drugiej jednak strony moment ów trwał tak krótko, że być może uległem jakiemuś złudzeniu. Bo dlaczego niby miałby poruszać kciukiem? Akurat kciukiem? Nic przecież nie wskazuje na to, aby zrogowaciała skóra pozwalała na jakikolwiek ruch. Mniejszym zaskoczeniem byłoby poruszenie się paznokcia, ale kciuk?

Pan Nasz ostatnio się nie pojawia - pozostaje więc tylko marzenie o kciuku. A tymczasem otwierają się drzwi i wchodzi Kucharz. Znowu stoimy na baczność koło stołów i nikt nie mówi. Panuje umiarkowana cisza - o ile wliczyć bzykanie co większych much.

JERZY LIPKA urodzony w 1943 roku w Rabce, absolwent wydziału rybołówstwa morskiego Szczecińskiej Akademii Rolniczej, doktor nauk przyrodniczych, pracownik naukowy w Instytucie Ekologii PAN, autor publikacji popularnonaukowych i książki dla dzieci "Wakacje kapitana Nemo".

Utrzymane w tonacji hultajskiej i zarazem kafkowskiej opowiadanie "Co większe muchy" ("F" 1/82 ) nie wszystkim spodobało się tak samo. Pozbawione klarowności zajdlowskiej opowieści politycznej niosło za to akcenty buntu i absurdu. Do czego je porównać, pytano, i trochę nie było paranteli. Tak czy owak zamieszczone w pierwszym numerze stało się opowiadanie dla wielu obserwatorów i miłośników SF znaczącym sygnałem, że nowa polska fantastyka nie będzie wiernie powielać starych poetyk i że nie cofnie się przed artystycznym eksperymentem i intelektualnym ryzykiem. A były przecież w "Muchach..." ekstrawagancje szlachetniejszego rodzaju niż w "Kreksie", powieści Andrzeja Krzepkowskiego. Bardzo nam wszystkim w redakcji dodało to opowiadanie odwagi - poczuliśmy się jak nowe wino w nowym bukłaku.

 Maciej Parowski

"Co większe muchy. 10 lat Fantastyki i Nowej Fantastyki w 25 opowiadaniach", 1992 r.

Fantastyka-naukowa - subiektywny wybór